Πρόκειται για έναν από τους πιο διαδεδομένους χορευτικούς σκοπούς στη δυτική Μακεδονία, πιθανώς όμως όχι ντόπιας προέλευσης. Συνήθως παίζεται από την παραδοσιακή, με χάλκινα όργανα, μακεδονική κομπανία ως καθαρά οργανική μελωδία. Πολλές φορές όμως η μελωδία αυτή χρησίμευε,ιδιαίτερα παλιότερα, για να τραγουδηθούν αυτοσχέδια ερωτικά δίστιχα.
Με το σκοπό αυτό χορεύουν ένα είδος αντικρυστού χορού γνωστού με το όνομα Σκόρπιος ή Ξετσάκωτος επειδή σηκώνονται να χορέψουν όποιοι θέλουν και χωρίς να πιάνονται με τα χέρια.
Ονομάζεται επίσης και Έντεκα. Σύμφωνα με μία τοπική παράδοση, κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας η κυκλοφορία απαγορευόταν μετά τις έντεκα. Για το λόγο αυτό φρόντιζαν να τελειώνουν τις διασκεδάσεις τους την ώρα εκείνη με τον εύθυμο και ζωηρό αυτό χορό λέγοντας “Άϊντε, παίξτε να χορέψουμε το Έντεκα”. Από αυτή τη συνήθεια έμεινε και το όνομά του.
Ο χορός συναντάται περισσότερο στο νομό Κοζάνης και ιδιαίτερα στην περιοχή της Σιάτιστας και χορεύεται στις γιορτές και τα έθιμα του Δωδεκαημέρου και ιδιαίτερα την Πρωτοχρονιά και τα Θεοφάνεια. Γι’ αυτό στην Σιάτιστα ο χορός λέγεται και Αϊβασιλιάτικος. Την περίοδο αυτή στην Κοζάνη ο χορός χορεύεται συνέχεια στους δρόμους, στις πλατείες, στα σπίτια και στα μαγαζιά σε όλες τις γειτονιές της πόλης.
Με την πάροδο του χρόνου ο χορός καθιερώθηκε να χορεύεται και σε άλλες περιστάσεις όπως γάμοι, αρραβώνες και γλέντια και χορεύεται κυρίως με το τραγούδι “Τί ‘θελα και σ’ αγαπούσα”.
Πηγή: laikoergastiri.gr
